Terapia tzw. mówiona a terapia oparta na pracy z ciałem
Autor: Przemysław Rosa, psychotraumatolog
Jako psychoterapeuta pragnę zaprosić Cię na wyprawę poznawczą, która wyjaśni różnice między terapią tzw. mówioną a terapią opartą na pracy z ciałem, i pomoże Ci lepiej zrozumieć specyfikę pracy w każdym z tych podejść. Zacznijmy od tzw. terapii tradycyjnej czyli oparte na rozmowie między terapeutą a pacjentem:
Terapia tzw. mówiona: Most między umysłem a słowem
Terapia mówiona, tak dobrze znana w praktyce psychoterapeutycznej, jest podstawą wielu metod, w tym terapii psychodynamicznej, behawioralnej, poznawczej czy humanistycznej. W centrum tego podejścia leży dialog, który pozwala na eksplorację i zrozumienie wewnętrznego świata pacjenta, jego myśli, uczuć, przekonań oraz doświadczeń.
Silne strony terapii mówionej:
Budowanie wglądu i poszerzanie rozumienia: Pozwala pacjentom zrozumieć, w jaki sposób ich przeszłość wpływa na teraźniejsze wzorce myślenia i zachowania.
Strategie Radzenia Sobie: Oferuje narzędzia do zarządzania myślami i emocjami, które mogą pomóc w codziennym funkcjonowaniu.
Rozwój Osobisty: Stymuluje introspekcję i rozwój osobisty, prowadząc do lepszego samopoznania i autonomii.
Ograniczenia terapii mówionej:
Zależność od Werbalizacji: Nie zawsze jest skuteczna dla osób, które mają trudności z werbalnym wyrażaniem swoich emocji.
Intelektualizacja: Może (nieumiejętnie) prowadzić do nadmiernego analizowania problemów kosztem doświadczeń emocjonalnych (i przez to wzmacniać obrony pacjenta, zamiast je redukować).
Terapia oparta na pracy z ciałem: ciało jako poligon emocjonalny
Terapia oparta na pracy z ciałem, takie jak Somatic Experiencing, metoda Lowena, czy Brainspotting, skupia się na uwolnieniu emocji i napięć fizycznych, które mogą być powiązane z traumą lub stresorem psychicznym. Ta forma terapii jest oparta na przekonaniu, że ciało przechowuje i manifestuje nieprzetworzone doświadczenia.
Zalety terapii oparte na pracy z ciałem:
Uwalnianie Traumy: Dostarcza narzędzi do uwolnienia fizycznych i psychicznych skutków traumy, często bez potrzeby werbalizacji.
Integracja Umysłu i Ciała: Promuje holistyczne podejście do zdrowia, rozpoznając wpływ ciała na psychiczne samopoczucie.
Bezpośredni Dostęp do Emocji: Oferuje metody na dotarcie do głębokich emocjonalnych stanów, które mogą być niedostępne dla świadomego umysłu.
Wyzwania terapii opartej na pracy z ciałem:
Brak Struktury: Niektórzy pacjenci mogą potrzebować bardziej strukturyzowanego podejścia, jakie oferuje terapia mówiona.
-Akceptacja Metody: Praktyki te mogą być trudniejsze do zaakceptowania przez pacjentów preferujących tradycyjne podejście psychoterapeutyczne.
Przykłady zastosowań
Zaburzenia Lękowe: Terapia mówiona jest często preferowana ze względu na jej skuteczność w identyfikacji negatywnych wzorców myślowych i strategii radzenia sobie z lękiem.
Praca z Traumą: Terapia ciała może być szczególnie pomocna w pracy z traumą, gdzie tradycyjna terapia mówiona może być niewystarczająca, ponieważ niektóre doświadczenia są trudne do ubrania w słowa i mogą być głęboko zakorzenione w somatycznych przejawach traumy.
Przemyślenia końcowe na temat skuteczności
Ostateczny wybór metody terapeutycznej powinien być podyktowany osobistymi doświadczeniami z terapią, oraz rodzajem i głębokością problemów, z którymi się zmagamy. Warto pamiętać, że psychoterapia nie jest nauką ścisłą, a każdy człowiek jest unikatowym zestawieniem doświadczeń i potrzeb, co oznacza, że nie ma jednego, uniwersalnego podejścia do leczenia.
W praktyce klinicznej często stosuje się połączenie obu metod, aby maksymalizować efektywność terapii. Terapia integracyjna, która łączy elementy terapii mówionej z pracą z ciałem, może przynieść szczególne korzyści, oferując kompleksowe podejście do leczenia i uzdrowienia.
Podsumowując, zarówno terapia mówiona, jak i terapia ciała, mają swoje miejsce w praktyce psychoterapeutycznej. Ich skuteczność jest potwierdzona zarówno w badaniach naukowych, jak i w doświadczeniach klinicznych. Kluczem jest indywidualizacja procesu terapeutycznego, tak aby odpowiadał on na konkretne potrzeby i możliwości rozwoju każdego pacjenta. Wspólna praca, otwartość na proces i wzajemne zaufanie pomiędzy terapeutą a pacjentem to fundamenty, na których buduje się skuteczność każdej formy terapii.